Początki działalności Koła Śpiewu "Lutnia"


            Wszyscy doskonale wiemy z nauki historii, że zaborca pruski jako główny cel swojej polityki na terenach przez siebie zagarniętych obrał prowadzenie intensywnej i brutalnej akcji germanizacyjnej, która miała na celu wyeliminowanie wszelkich prze­jawów polskości, wynarodowienie i uczynienie z Polaków taniej siły roboczej, bez świadomości swych korzeni i możliwości rozwoju intelektualnego. Mimo szeroko za­krojonych działań Prusaków, opartych na szykanach, brutalności, a nawet terrorze Polacy skutecznie opierali się akcji wynaradawiania. W tym celu powoływali organiza­cje, które za motto przewodnie swej działalności przyjęły kultywowanie polskich tra­dycji narodowych, pielęgnowanie języka polskiego, przekazywanie wiedzy historycz­nej społeczeństwu, bowiem świadomość swych korzeni jest podstawą trwania naro­dów.

Takie właśnie zadania postanowiło 2 grudnia 1906 roku realizować 33 oby­wateli-patriotów z Osiecznej, powołując do życia towarzystwo śpiewu, które otrzy­mało nazwę Towarzystwo Śpiewaków Polskich "Lutnia" w Osiecznej.


                                     

Pierwszy protokół z zebrania założycielskiego.

Pierwszymi członkami - założycielami byli:

Stanisław Bąk, Andrzej Domagała, Franciszek Kaczmarek, Wawrzyn Gaumer, Mak­symilian Szydłowski, Józef Juchniewicz, Franciszek Juchniewicz, Wincenty Juchnie­wicz, Adam Kotlarski, Franciszek Błażejewski, Walenty Błażejewski, Franciszek Pe-ikert, Aleksander Stawiński. Walenty Gluma, Roman Dopieralski, Antoni Woziwodz-ki, Józef Werner, Hipolit Werner, Stanisław Garstecki, Maksymilian Kahl, Ludwik Pie­czyński, Tomasz Rajski, Paweł Szwengler, Adam Heinze, Tomasz Mrugalski, Ignac Schulz, Nikodem Kowalski, Piotr Fabianowski, Wojciech Ratuszny.


W skład pierwszego zarządu weszli:

- dr Franciszek Domański - prezes

- Stanisław Bąk - sekretarz Andrzej Domagała (miejscowy organista) - dyrygent

- Antoni Gluma - skarbnik i bibliotekarz

Fot. Roman Dopieralski (z lewej) i Wincenty Juch­niewicz - założyciele Towarzystwa Śpiewaczego Lut­nia w Osiecznej


Wiatach 1906 -1914 Zarząd Towarzystwa ulegał wielokrotnym zmianom. W roku 1907 funkcję prezesa objął Antoni Woziwodzki, a liczba członków wzrosła do 39. Rok 1908 przyniósł kolejne zmiany na stanowiskach skarbnika, sekretarza i dyry­genta. Skarbnikiem został Stanisław Bąk, który jednocześnie przejął obowiązki dyry­genta, natomiast na sekretarza powołano Józefa Wernera.

Kolejnym prezesem Towarzystwa został Franciszek Kaczmarek, który objął to stanowisko w 1912 roku, natomiast w 1913 roku prezesura została powierzona księdzu dziekanowi Pawłowi Steinmctzowi - proboszczowi osieckiej parafii. Sekreta­rzem został Gliszczyński, natomiast na stanowisko dyrygenta powrócił Andrzej Doma­gała.

Obrazek

Ksiądz prałat Pawel Steinmetz urodził się 13 stycznia 1876 r. w Kórniku. Do gimnazjum uczęszczał najpierw w Poznaniu, a następ­nie we Wschowie. Już jako uczeń okazywał gotowość do poświęceń w sprawach niepodległości Polski. Po zdaniu matury wstąpi! do Seminarium Duchownego w Gnieźnie. Święcenia kapłańskie przyjął 14 grudnia 1901 r., a w styczniu następnego roku został wikarym w kościele pw. św. Mikołaja w Lesznie. 4 października 1906 r. objął probostwo w Osiecznej i od razu zjednał sobie serca parafian wielkim zapałem do pracy. Dzięki jego staraniom zawiązała się Spółdzielnia Rolniczo-Handlowa "Rol­nik", powstało Towarzystwo Katolickich Robotników Polskich. Katolickie Towarzystwo Młodzieży Męskiej, a rok później Katolickie Towarzystwo Młodzieży Żeńskiej. Ksiądz prałat przez kilka lat był prezesem Kola Śpiewu "Lutnia".

     I wojna światowa rozbudziła wśród Polaków nadzieję na odzyskanie niepod­ległości. 14 listopada 1918 r. ks. Steinmetz stanął na czele Rady Robotniczej. Na wspólnym posiedzeniu Rady Robotniczej i Rady Żołnierskiej ustalono taktykę postę­powania wobec Niemców. Po wybuchu powstania wielkopolskiego, za sprawą ks. proboszcza, wskrzeszono Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół", by pod osłoną tej or­ganizacji stworzyć zbrojny oddział powstańczy. Po odzyskaniu niepodległości Paweł Steinmetz włączył się szeroko do różnorodnej działalności charytatywnej i społecznej.

      13 maja 1935 roku został mianowany przez papieża prałatem - prepozytem - proboszczem kapituły kolegiaty św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Było to duże wy­różnienie. Pożegnanie z parafianami nie było łatwe, gdyż ks. prałat cieszył się w Osiecznej uznaniem, miłością i ogromnym autorytetem. Nigdy nie zapomniał o swo­ich parafianach i przy różnych okazjach dawał dowody przywiązania do parafii osiec­kiej. Osobiście oprowadzał po poznańskiej farze uczestników wycieczki zorganizo­wanej przez Publiczną Szkołę Powszechną w Osiecznej, a następnie zaprosił dzieci i wychowawców do siebie na śniadanie. 20 czerwca 1937 r. przybył do Osiecznej, aby uczestniczyć w odsłonięciu pomnika poświęconego Stanisławowi Gogulskiemu, który jako pierwszy poległ w obronie Osiecznej.

    Za wieloletnią działalność duszpasterską i patriotyczną ks. Paweł Steinmetz został udekorowany wieloma odznaczeniami takimi jak: Odznaka Pożyczki Odrodzenia 1920r., Odznaka 55 Pułku Piechoty, Krzyż Naczelnej Komendy Straży Ludowej za Waleczność, Złoty Krzyż zasługi z Mieczami Hallerowskimi, Państwowa Odznaka Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Obronnego, Oficerski Krzyż "Polonia Restituta". Medal Niepodległości, Medal Polska Swemu Obrońcy 1918-1920, Srebr­ny Medal Polskiego Czerwonego Krzyża.

Niemcy, wkrótce po wkroczeniu do Poznania, aresztowali ks. prałata i więzili w Forcie VII. Był tu prześladowany, szykanowany i poniósł okrutną śmierć w 1940 r.

     W podziękowaniu za pracę na rzecz Osiecznej ks. prałat Paweł Steinmetz został uhonorowany tablicą pamiątkową, umieszczoną na ścianie kościoła parafialnego w Osiecznej. Ponadto jego imię nosi jedna z głównych ulic Osiecznej.


       Kolejna i ostatnia zmiana w zarządzie przed wybuchem I wojny światowej dotyczyła stanowiska skarbnika, którym został Franciszek Krobski. Głównym celem statutowym powstałego w 1906 roku chóru było pielęgnowanie pieśni polskiej w każ­dym jej aspekcie. Repertuar obejmował pieśni o charakterze narodowym, regional­nym, ludowym i religijnym. W 1912 roku Towarzystwo wstępuje w szeregi Związku i należy do XIII Okręgu Leszczyńskiego. W tymże roku zostaje podjęta uchwała o przyjmowaniu w szeregi Towarzystwa kobiet. Następuje przekształcenie chóru mę­skiego w chór mieszany.


      6 lipca 1913 roku w Lesznie odbywa się Zjazd Śpiewaków. "Lutnia", odnosi duży sukces. Pod batutą Andrzeja Domagały, zdobywa II Nagrodę Związkową. Na­tomiast 28-29 czerwca 1914 roku Koło uczestniczy w X Walnym Zjeździe Kół Śpiewackich, który ma miejsce w Poznaniu. Jest to wielkie święto pieśni polskiej.

* * *

     Aby pobudzić świadomość narodową Towarzystwo prowadziło także dzia­łalność o charakterze dydaktycznym. Na regularnie prowadzonych, zebraniach człon­ków, wygłaszano prelekcje dotyczące historii polskiej pieśni i muzyki, wybranych mo­mentów z dziejów naszego narodu, poruszano tematy związane z literaturą polską, przybliżano sylwetki wybitnych Polaków. Autorami wystąpień byli dr Franciszek Domański, ksiądz Paweł Steinmetz, Andrzej Domagała, panTylczyński.


Poniżej zamieszczono tematy wystąpień i ich autorów:


Dr Franciszek Domański (1906):

- "Historia pieśni"

- "Życie i twórczość Fryderyka Chopina" Adam Mickiewicz - życie i twórczość"

- "Juliusz Słowacki - życie i twórczość"

- "Zygmunt Krasiński - życie i twórczość"


Tylczyński (1912):

- "Co znaczy Koło Śpiewackie"


Andrzej Domagała:

- "O ważności zadań Kół Śpiewackich"


Ksiądz Paweł Steinmetz (1913 -1914):

- "Znaczenie, potęga i piękno pieśni naszych"

- "Pieśń ludowa"

- "Pieśni adwentowe, bożonarodzeniowe i kantyczki"

- "Ogólny zarys pieśni Wielkiego Postu"


      Baczną uwagę zwracano również na kulturę bycia i przestrzeganie zasad mo­ralnych. Była więc "Lutnia" szkołą patriotyzmu i dobrego wychowania. Chór uświet­niał swoimi występami lokalne uroczystości świeckie i kościelne, a z inicjatywy Ada­ma Pieczyńskiego powołano do życia 22 grudnia 1907 teatr amatorski, który wysta­wił kilka sztuk teatralnych dla lokalnej społeczności. Dochody z przedstawień znaczą­co powiększały wpływy do kasy Towarzystwa. W 1912 roku zaprezentowano dwie sztuki pt. "Posag w kominie" i "Biedny rybak". O rozmiarach przedsięwzięć teatral­nych niech świadczy wydrukowanie 300 afiszy informujących o jasełkach pt. "W dzień Bożego Narodzenia", które miały zostać wystawione w dniu 6 stycznia 1914 roku. Do premiery jednak nic doszło, gdyż policja pruska, bez uzasadnienia, na kilka godzin przed przedstaw ieniem, zakazała jego wystawienia.


     Jednym z wielu zadań Towarzystwa było organizowanie zbiórek pieniędzy oraz przekazywanie części składek na różne cele społeczne. 11 lutego i 8 marca 1908 roku zorganizowano zbiórkę na pomnik Fryderyka Chopina w Warszawie. Zebrano na ten cel 10 marek. Również 10 marek przeznaczono w 1909 roku na Czytelnie Ludowe.


Wybuch I wojny światowej przerwał działalność "Lutni". Przerwa trwała od 30 czerwca 1914 do 11 lipca 1920 roku.